Yeni Altyapı Dalgası: DePIN Alanındaki Fırsatlar ve Zorlukların Analizi

DePIN, merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağını temsil eder. Token teşvikleri aracılığıyla kullanıcıların kişisel kaynaklarını paylaşmalarını teşvik ederek depolama alanı, iletişim trafiği, bulut bilişim, enerji gibi alanlarda altyapı ağı inşa etmeyi hedefler. Kısacası, DePIN, merkezi şirketler tarafından sağlanan altyapıları küresel ölçekte birçok kullanıcıya yayarak, kalabalık bir şekilde sunar.

Veri platformı verilerine göre, şu anda DePIN alanının piyasa değeri 5.2 milyar dolara ulaşmış durumda ve oracle alanındaki 5 milyar doları geçmiştir ve sürekli bir artış trendi göstermektedir. İster erken dönem Arweave ve Filecoin, ister son boğa piyasasında yükselen bazı projeler, isterse de son zamanlarda dikkat çeken Render Network gibi projeler, hepsi bu alana aittir.

Bazı okuyucular merak edebilir, bu projeler daha önce de vardı, bir proje önceki boğa piyasasında da tartışmalara yol açtı, ama neden son zamanlarda DePIN yeniden ilgi ve heyecan uyandırmaya başladı?

Sebep genel olarak üç ana başlıkta özetlenebilir:

1. Altyapı inşası, birkaç yıl öncesine göre çok daha gelişmiş durumda ve DePIN alanına zemin hazırlıyor.

2. 2022 yılının sonunda bazı kurumlar DePIN adlı bu yeni kavramı ilk kez ortaya attı ve bunun "önümüzdeki on yılda kripto yatırımlarının en önemli alanlarından biri" olduğunu düşünüyorlar. Yeni tanım ve beklentiler, bu alanda yeniden bir anlatı ateşi yaktı;

3. Ayrıca, insanlar Web3'ün yeni anlatısını sosyal medya ve oyunlar üzerine inşa etmişti, ancak ayı piyasasının gelmesiyle birlikte daha fazla olasılığı keşfetmeye yöneldiler. Web2 kullanıcılarıyla sıkı bağlantılar kuran DePIN alanı da doğal olarak Web3 çalışanlarının önemli bir seçeneği haline geldi.

DePIN alanı gerçekten de eski bir içkiyi yeni bir şişede mi sunuyor, yoksa Web3 için yeni bir fırsat mı? Bu makale, DePIN'i beş açıdan derinlemesine inceleyecek: DePIN'e neden ihtiyaç duyuluyor, DePIN'in token ekonomik modeli, sektör durumu, temsilci projeler, avantaj analizi ve sınırlamalar ile zorluklar.

DePIN'e neden ihtiyaç var?

Peki, DePIN'e neden ihtiyacımız var? DePIN, geleneksel ICT altyapısına göre ne gibi sorunları çözüyor?

Geleneksel ICT endüstrisinin durumu

Geleneksel ICT sektöründe, altyapıyı temel olarak şu dört kategoriye ayırabiliriz: donanım, yazılım, bulut bilişim ve veri depolama, iletişim teknolojileri.

Dünyada mevcut piyasa değeri sıralamasında ilk on içinde yer alan şirketlerden altısı ICT sektörüne aittir ve önemli bir paya sahiptir.

Verilere göre, 2022 yılında küresel ICT pazarının büyüklüğü 43900 milyar dolara ulaştı, veri merkezleri ve yazılımlar son iki yılda bir büyüme eğilimi gösteriyor ve hayatımızın her yönünü etkiliyor.

Geleneksel ICT endüstrisinin zorlukları

Ancak, günümüz ICT endüstrisi aşağıdaki iki belirgin zorlukla karşı karşıya:

1. Sektöre giriş engeli yüksek, rekabeti kısıtlarken, fiyatlandırmanın devler tarafından tekelleşmesine yol açıyor.

Veri depolama ve iletişim hizmetleri gibi alanlarda, işletmeler donanım satın alma, arazi kiralama ve bakım personeli istihdamı gibi aşamalara büyük miktarda yatırım yapmak zorundadır. Bu yüksek maliyetler yalnızca büyük şirketlerin katılabilmesine neden olmaktadır; örneğin, bulut bilişim ve veri depolama alanındaki bazı platformların toplam pazar payı %70'e yakındır. Bu durum fiyatlandırmanın büyük şirketlerin tekelinde olmasına yol açmakta ve yüksek maliyetler nihayetinde tüketicilere yansımaktadır.

Cloud bilişim ve veri depolama fiyatlarını örnek olarak alırsak, maliyeti oldukça yüksektir:

Verilere göre, 2022 yılında, şirketler ve bireyler bulut hizmetlerine toplamda 490 milyar dolar harcadı ve önümüzdeki yıllarda bu harcamanın artmaya devam etmesi bekleniyor; 2024 yılında 720 milyar doları aşması öngörülüyor. Veriler, büyük şirketlerin %31'inin her yıl bulut hizmetlerine 12 milyon dolardan fazla harcama yaptığını, KOBİ'lerin ise %54'ünün bulut hizmetlerine 1,2 milyon dolardan fazla harcama yaptığını gösteriyor. Şirketlerin bulut hizmetlerine yaptığı yatırımlar arttıkça, şirketlerin %60'ı bulut maliyetlerinin beklenenden yüksek olduğunu belirtiyor.

Sadece bulut bilişim ve veri depolama ile ilgili bulut hizmetleri alanındaki mevcut durum gösteriyor ki, fiyatların devler tarafından tekelleştirilmesi sonucu, kullanıcılar ve işletmelerin harcama baskısı da giderek artacaktır. Ayrıca, sermaye yoğun özellikler pazarın tam rekabet etmesini kısıtlamakta ve aynı zamanda alanın yenilikçiliği ve gelişimini de etkilemektedir.

2. merkezi altyapı kaynaklarının kullanım oranı düşüktür.

Merkezi altyapı kaynaklarının düşük kullanım oranı, günümüz iş operasyonlarında büyük bir zorluktur. Bu sorun, bulut bilişim ortamında özellikle belirgindir; şirketler genellikle bulut hizmetlerine büyük bütçeler ayırmaktadır.

Son raporlara göre, endişe verici bir trend ortaya çıktı; ortalama olarak, şirketlerin bulut bütçelerinin %32'si israf ediliyor. Bu da demektir ki, şirketler bulut harcamalarından sonra, kaynaklarının üçte biri boşta kalıyor ve bu da büyük mali kayıplara yol açıyor.

Bu tür kaynak dağıtımındaki bozukluk, çeşitli faktörlere atfedilebilir. Örneğin, kaynak tedarikinde, şirketler genellikle hizmetin sürekli kullanılabilirliğini sağlamak için talebi abartırlar. Ayrıca, veriler, bulut israfının %50'den fazlasının bulut maliyetleri konusunda bilgi eksikliğinden kaynaklandığını, karmaşık bulut fiyatlandırması ve çeşitli paketler içinde kaybolduğunu göstermektedir.

Bir yandan, devlerin tekelci yapısı fiyatların çok yüksek olmasına neden olurken, diğer yandan şirketlerin bulut harcamalarının önemli bir kısmı israf edilmektedir. Bu durum, işletmelerin BT maliyetleri ile BT kullanım oranlarının ikili bir çıkmaza girmesine yol açmakta ve bu da ticari ortamın sağlıklı gelişimi için son derece olumsuz bir durum yaratmaktadır. Ancak her şeyin bir iki tarafı vardır, bu aynı zamanda DePIN'in gelişimi için bir zemin sağlamaktadır.

Yüksek fiyatlar ve bulut israfı sorunlarıyla yüzleşirken, DePIN alanı bu ihtiyacı iyi bir şekilde çözebiliyor. Fiyat açısından, merkeziyetsiz depolama ( örneğin bazı projelerin ) fiyatı merkezi depolamadan birkaç kat daha ucuz; bulut israfı sorununda ise, bazı merkeziyetsiz altyapılar farklı ihtiyaçları ayırt etmek için katmanlı fiyatlandırma yöntemleri benimsemeye başladı, örneğin merkeziyetsiz hesaplama alanındaki bir proje, GPU arz ve talep dengesini en verimli şekilde eşleştirmek için çok katmanlı fiyatlandırma stratejisi benimsemiştir. Aşağıdaki proje analiz bölümünde, merkeziyetsiz altyapının bu iki sorunu çözmedeki avantajları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

DePIN'in token ekonomik modeli

DePIN alanının mevcut durumunu anlamadan önce, DePIN alanının çalışma mantığını anlamaya bir göz atalım. Temel soru şudur: Kullanıcılar neden kendi kaynaklarını DePIN projelerine katılmak için sağlamaya istekli?

Tanıtımda belirtildiği gibi, DePIN'in temel mantığı, kullanıcıların GPU hesaplama gücü, dağıtım noktaları, depolama alanı gibi kaynakları sağlamasını teşvik etmek için token teşvikleri aracılığıyla DePIN ağına katkıda bulunmaktır.

DePIN projesinin erken dönemlerinde, token'ların genellikle gerçek bir değeri olmadığı için, kullanıcıların ağa kaynak sağlama davranışı bir bakıma risk sermayedarlarına benzemektedir. Arz tarafı, birçok DePIN projesi arasından umut verici projeleri seçip, kaynak yatırımı yaparak "risk madencileri" haline gelir; token sayısının artışı ve token fiyatının değer kazanma potansiyeli ile kâr elde etmeye çalışır.

Bu sağlayıcılar, geleneksel madencilikten farklı olarak, sağladıkları kaynakların donanım, bant genişliği, hesaplama gücü gibi unsurları içerebileceği ve gelir tokenlerinin genellikle ağ kullanımı, piyasa talebi ve diğer faktörlerle ilişkili olduğu anlamına gelir. Örneğin, ağ kullanımının düşük olması, ödüllerin azalmasına neden olabilir veya ağ saldırıya uğrarsa veya istikrarsız hale gelirse, kaynakları israf edebilir. Bu nedenle, DePIN alanındaki risk madencilerinin bu potansiyel riskleri üstlenmeye istekli olmaları ve ağa kaynak sağlamaları gerekiyor; böylece ağın istikrarı ve proje gelişim sürecinin kritik bir parçası haline geliyorlar.

Bu teşvik yöntemi, gelişim olumlu olduğunda pozitif bir döngü oluşturan bir uçan tekerlek etkisi yaratır; tam tersine, gelişim olumsuz olduğunda da çekilme döngüsüne yol açabilir.

1. Token ile arz tarafı katılımcılarını çekmek: İyi bir token ekonomisi modeli ile erken katılımcıları ağ inşasına ve kaynak sağlamaya çekmek ve onlara token ile ödül vermek.

2. İnşaatçıları ve ağ tüketici kullanıcılarını çekmek: Kaynak sağlayıcıların artmasıyla birlikte, bazı geliştiriciler ekosistem ürünlerinin inşasına katılmaya başladı. Aynı zamanda, arz tarafında belirli hizmetler sunulabilmesi nedeniyle, DePIN'in merkeziyetsiz altyapıya göre daha düşük fiyatlar sunması tüketicilerin de katılmasını sağlamaya başladı.

3. Olumlu geri bildirim oluşturma: Tüketici kullanıcı sayısının artmasıyla birlikte, bu talebin teşviki arz tarafındaki katılımcılara daha fazla gelir sağladı ve olumlu bir geri bildirim oluşturdu, bu da her iki tarafı da daha fazla insanın katılmasına çekti.

Bu döngü altında, arz tarafı daha fazla ve daha değerli token ödülleri alırken, talep tarafı daha ucuz ve maliyet açısından daha yüksek hizmetler elde ediyor. Projelerin token değerleri ile arz ve talep tarafındaki katılımcıların artışı birbirine paralel devam ediyor. Token fiyatları arttıkça, daha fazla katılımcı ve spekülatör çekiliyor ve değer elde etme süreci şekilleniyor.

Token teşvik mekanizması sayesinde, DePIN önce sağlayıcıları çekiyor, ardından kullanıcıları çekiyor, böylece projenin soğuk başlangıcını ve temel işletim mekanizmasını gerçekleştiriyor, böylelikle daha da genişleyip gelişebiliyor.

DePIN sektörünün durumu

En erken kurulan projelerden, örneğin merkeziyetsiz ağdan bir proje (2013 yılı ), merkeziyetsiz depolamadan bir proje (2014 yılı ), bir proje (2015 yılı ), en erken DePIN projelerinin temel olarak depolama ve iletişim teknolojileri üzerine odaklandığını göstermektedir.

Ancak, internet, nesnelerin interneti ve AI'nın sürekli gelişimi ile birlikte, altyapı gereksinimleri ve yenilik talepleri artmaktadır. DePIN'in mevcut gelişim durumuna bakıldığında, şu anda DePIN projeleri esas olarak hesaplama, depolama, iletişim teknolojileri ve veri toplama ve paylaşma üzerine yoğunlaşmaktadır.

DePIN alanında şu anda piyasa değeri sıralamasında ilk 10'da yer alan projelere bakıldığında, çoğu depolama ve hesaplama alanına ait, ayrıca iletişim alanında da bazı iyi projeler bulunmaktadır. Bunlar arasında sektörün öncüsü olan bir proje ve sonradan parlayan bir proje de yer almakta olup, bunlar ilerleyen proje analizlerinde daha detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

DePIN sektörünün temsilci projeleri

Veri platformundaki DePIN piyasa değeri sıralamasına göre, bu yazıda ilk beşteki projeler: bir proje, bir proje, bir proje, bir proje ve bir projeye odaklanılacaktır.

Öncelikle, merkeziyetsiz depolama alanındaki bazı projelere ve herkesin daha aşina olduğu iki projeye birlikte bakalım.

Belirli bir proje & Belirli bir proje - Merkeziyetsiz depolama alanı

Başlangıçta geleneksel ICT sektörünün zorluklarına değinildiği gibi, geleneksel veri depolama alanında, arz tarafındaki merkezi bulut depolamanın yüksek fiyatlandırması ve tüketim tarafındaki düşük kaynak kullanım oranı, kullanıcılar ve işletmeler için sıkıntılar yaratmaktadır. Ayrıca, sayılar da mevcuttur.